Wyszukiwanie

Synagoga Turnov

DSC 7618

Turnovska synagoga pochodzi z 1719 roku. Murowany kamienny budynek wzniesiono w rogu dzielnicy żydowskiej. Dziś ukryta jest w środku zwartej zabudowy kamienic. Pierwsze trzy drewniane synagogi, które znane są nam ze źródeł historycznych, spłonęły w czasie pożarów miasta w latach 1643 i 1707.
Pierwsze pisemne wzmianki dotyczące turnovskiej gminy żydowskiej pochodzą z 1527 roku.

Architektura turnovskiej synagogi jest typowym przykładem późnobarokowej architektury synagogalnej w Czechach. Wewnętrzny układ obejmuje trzy części: wejściową, która służyła jako przedsionek, centralną pełniącą rolę sali modlitewnej oraz galerię dla kobiet. Do galerii dla kobiet prowadzą z dziedzińca kamienne schody. Są oryginalne i przykryte daszkiem pokrytym gontem. Drewniana furtka pod schodami prowadzi na boczny dziedziniec synagogi, na którym znajduje się ciekawa rzeźba Golema, legendarnej sztucznej istoty.

Słowo „synagoga” (w języku hebrajskim „bejt kneset” – „dom zgromadzenia”) pochodzi od greckiego słowa oznaczającego "miejsce zebrań”. W odróżnieniu od kościoła synagoga pełniła nie tylko funkcję miejsca modlitw, ale także miejsca studiowania prawa religijnego oraz była miejscem zebrań społecznych gminy żydowskiej. Wygląd wnętrza synagogi podyktowany był przepisami religijnymi. Centralnym miejscem jest „święta skrzynia”, w której przechowywane są zwoje Tory (pergamin z zapisanymi pierwszymi pięcioma księgami Biblii). Były zwinięte i ubrane w tzw. "sukienkę", bogato zdobione srebrną lub mosiężną tarczą i koroną wykonaną z tego samego materiału. Na drewnianych wałkach zwojów umieszczone były ozdobne nasady.

Nad "świętą skrzynią" umieszczone są oryginalne drewniane Tablice Dziesięciorga Przykazań (w języku hebrajskim „luchot ha-brit”). Na uwagę zasługuje także siedmioramienny świecznik.

Nabożeństwa synagogalne w turnovskiej synagodze odbywały się do września 1941 roku, gdy zostały zabronione na mocy zarządzenia władz urzędowych Protektoratu Czech i Moraw. Członkowie turnovskiej społeczności żydowskiej byli 16 stycznia 1943 roku przetransportowani do Terezína (miasta-getta w Czechach) a stamtąd 20 stycznia 1943 roku do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu (Auschwitz – Birkenau) w Polsce, gdzie zostali zamordowani.  

Ci, którym udało się przeżyć, podejmowali po wojnie próby, by wznowić działalność w Turnovie, jednak stopniowo większość z nich wyemigrowała i życie żydowskie w Turnovie wygasło. Od lat 50. XX wieku do 2003 roku synagoga pełniła funkcję magazynu. W tym czasie poddano ją niestety wielu niefortunnym przebudowom. W 2003 roku synagogę kupiło Miasto Turnov. Jej kosztowny remont został częściowo sfinansowany przez Królestwo Norwegii z Funduszy Norweskich za pośrednictwem Mechanizmów Finansowych Unii Europejskiej w kwocie 280 010 euro. Całkowita odbudowa kosztowała niemal 14 milionów koron czeskich.
Wytworzono 23.8.2018 12:07:24 | przeczytano 16572x | hlousekm
 

Projekt byl spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím Euroregionu Nisa - Nysa.

Projekt byl spolufinancován z prostředků ERDF prostřednictvím Euroregionu Nisa - Nysa.
Projekt je podpořen z Dotačního fondu Libereckého kraje.
Synagoga Turnov
Židovská synagoga Turnov
Krajířova 2199
Turnov, 511 01
load